Door de behandeling van kanker zoals chemotherapie en bestraling kunnen ontstekingen in de mond en keel ontstaan. Hierdoor kunnen de mond en keel gevoelig en pijnlijk aanvoelen. Dit maakt eten en drinken lastig. Probeer deze tips.
Op basis van de klachten kan je arts bepalen welk medicijn tegen pijn het meest geschikt is.
Bij een pijnlijke mond kan gemalen of vloeibare voeding prettiger zijn, maar kies hier niet te snel voor. Kauwen heeft namelijk een aantal voordelen.
Zo stimuleert kauwen de productie van speeksel, wat bij een droge mond kan helpen. Kauw bijvoorbeeld op suikervrije kauwgom, komkommer of stukjes wortel om te zorgen voor meer speeksel. Ook zuigen op waterijs, een snoepje of pepermunt kan helpen om meer speeksel aan te maken. Kauwen heeft ook een gunstig effect op de smaak.
Is het voor jou beter om te kiezen voor zachte, gemalen of vloeibare voeding? Kijk dan eens op deze pagina’s:
Voedingstips bij zachte voeding
Voedingstips bij gemalen voeding
Voedingstips bij vloeibare voeding
Probeer zelf wat gaat en wat niet. Probeer de producten die minder goed gaan te vermijden of daar een vervanging voor te vinden. Spoel eventueel na met water om de pijnklachten te verminderen.
Als zure melkproducten (karnemelk, (room)yoghurt, yoghurtdranken, kwark) pijnlijk zijn, probeer dan neutrale of zoete melkproducten. Denk hierbij aan: volle (chocolade)melk, vanillevla, chocoladevla, slagroom en koffie of thee met veel melk.
(Alcoholvrij) bier en wijn kunnen prikken in de mond en keel, net als dranken met prik zoals frisdranken.
Fruit en vruchtensap zoals appelsap, druivensap, sinaasappelsap, grapefruitsap zijn vaak pijnlijk omdat ze fruitzuren bevatten. Fruit en vruchtensap kunnen worden verzacht door room of een melkproduct toe te voegen, bijvoorbeeld vla met fruit of een milkshake van ijs met vruchtensap.
Probeer erg zoute producten zoals gerookte vleeswaren of gerookte vis, bouillon, zoutjes, chips, pinda’s en zoute drop te vermijden. Ook scherp gekruide gerechten kunnen de klachten verergeren. Zwarte koffie kan soms ook prikkelen. Groene kruiden (peterselie, oregano, dille, kervel, tijm en waterkers) kunnen meestal zonder klachten gegeten worden.
Denk hierbij aan noten, hard fruit, crackers, rauwkost, korstjes en hardgebakken of gefrituurde gerechten.
Probeer uit welke temperaturen met eten en drinken de minste pijnklachten geven. Vaak zijn warme of ijskoude gerechten pijnlijker en is eten op kamertemperatuur minder vervelend. Maar ook dit verschilt per persoon, dus probeer uit wat voor jou goed voelt.
Wanneer je een kort dik rietje gebruikt kun je het contact tussen eten en drinken en de pijnlijke plekken in je mond verminderen. Knip je rietje kort zodat het zuigen minder moeite kost.
Poets na elke maaltijd, maar zeker 4 keer per dag, je tanden met een zachte tandenborstel en tandpasta met fluoride of gebruik een mentholvrije of milde tandpasta. Als je een kunstgebit draagt, maak het dan schoon met een neutrale zeep. Gebruik geen alcoholhoudend mondwater.
Spoel of spray je mond regelmatig met een zoutoplossing. Een zoutoplossing maak je door twee kleine, afgestreken theelepels keukenzout toe te voegen aan 1 liter (lauw) water. Bewaar de oplossing niet langer dan een dag in de koelkast. Maak ieder dag een nieuwe oplossing klaar. Bij de drogist en apotheek zijn kleine, lege sprayflacons te koop om zelf te vullen met de zoutoplossing.
Gebruik regelmatig een lippenbalsem om te voorkomen dat je lippen uitdrogen.
IJs in de mond kan de pijn tijdelijk verdoven. Probeer het ijs ongeveer 30 minuten in de mond te houden. Voor sommige mensen helpt het om tijdens de chemotherapie ijs in de mond te houden om klachten te voorkomen.
Als je onvoldoende kunt eten door de pijn in je mond, kan het goed zijn om medische voeding met extra eiwit en energie te nemen. Dit kunnen poeders, drankjes, soepen en puddinkjes zijn. Je diëtist kan dit voorschrijven. Diëtisten uit Ziekenhuis Gelderse Vallei hebben informatie en recepten verzameld. Zo geven zij tips om de drinkvoeding en poeders lekkerder te maken.
Als door zeer ernstige ontstekingen in de mond of keel gewone voeding (bijna) niet meer mogelijk is, kan het nodig zijn om te starten met sondevoeding. Sondevoeding kan gegeven worden als aanvulling op de gewone voeding, maar kan de gewone voeding ook helemaal vervangen. Dit kun je met je arts en diëtist bespreken.
Wanneer u rookt is het aan te raden om te proberen hiermee te stoppen. Roken irriteert uw mond en vertraagt de wondgenezing.
Bekijk eens deze twee recepten die geschikt zijn bij een pijnlijke mond:
Spaanse gazpacho (een verfrissend, koud soepje)
Zomerse smoothie met mango, perzik en framboos
Makkelijk en gezond!
