Praktische voedingstips bij gemalen voeding - Wereld Kanker Onderzoek Fonds

Praktische voedingstips bij gemalen voeding


Logo Voedingenkankerinfo.nl


Het eten van gemalen voeding kan nodig zijn als je moeite hebt met kauwen. Om zonder te kauwen te kunnen eten is het niet altijd nodig om de hele maaltijd fijn te malen.

Wat houdt gemalen voeding in

Gemalen voeding is fijngesneden of gemalen en bevat geen harde stukjes. Je kunt het makkelijk met een lepel of vork eten. Voeding kun je fijnmalen met een blender, staafmixer, aardappelstamper en/of keukenmachine.

Het eten van gemalen voeding kan nodig zijn als je moeite hebt met kauwen. Dit kan zijn omdat:

  • Je mond zo beschadigd is dat je niet kunt kauwen.
  • Kauwen te veel energie of aandacht kost.
  • De doorgang van je slokdarm te smal is, bijvoorbeeld door een tumor.

Om zonder te kauwen te kunnen eten is het niet altijd nodig om de hele maaltijd fijn te malen. Het kan al helpen als het vlees en harde groenten bij de warme maaltijd worden gemalen en van brood de korsten worden afgesneden. Soms kan het wel nodig zijn om al het eten te malen en is brood eten niet mogelijk.

Ook kan gemalen voeding anders smaken. Kijk op onze smaakpagina voor handige tips en adviezen bij verandering van smaak.

Overleg met je behandelend arts, verpleegkundige of diëtist in welke mate je voeding gemalen zou moeten zijn. Probeer vooral ook zelf wat je kunt eten en wat wel en niet bevalt.

Verschillen gemalen voeding

  • Glad gemalen (ook wel zeer dik vloeibaar)
    Glad zonder klontjes, niet plakkerig. Voorbeeld: volle Franse kwark of gladde aardappelpuree.
  • Fijn gemalen en smeuïg
    Voeding door een keukenmachine gehaald. Zeer zachte, vochtige stukjes, ‘prakbaar’. Voorbeeld: fijne aardappelpuree of geprakte zachtgekookte groenten.
  • Zacht en klein gesneden
    Stukjes ter grootte van een dobbelsteen. Zacht en vochtig, zonder dat er dunne vloeistof uit het eten lekt of druipt. Duimnagel verbleekt op je vork wanneer je op een stukje eten drukt. Voorbeeld: zachtgekookte groente en vlees in kleine stukjes gesneden, banaan in stukjes.
  • Makkelijk te kauwen
    Zachte en malse consistentie. Je kan met de zijkant van je vork makkelijk door het stukje eten heen. Voorbeeld: gebakken zalm of gekookte wortel.

Ook temperatuur heeft invloed op de dikte van eten en drinken. Wil je weten of jouw eten genoeg gemalen is? De website van IDDSIdex heeft een handige tool ontwikkeld met informatie over diktes van voeding en dranken.

Voedingstips

Broodmaaltijd

Brood kan vervangen worden door verschillende soorten pap. Ook kun je met verschillende toevoegingen aan de pap variëren in smaak. Je kunt bijvoorbeeld siropen en stropen (vruchtensiroop, appelstroop, schenksiroop) toevoegen. Gepureerd fruit of een fijne jam zonder harde stukjes zijn ook goede opties. Wanneer je cornflakes, muesli en andere ontbijtgranen wil toevoegen kun je deze zachter maken door ze voor het eten even in melk of yoghurt te laten weken.


Voor een hartige smaak kun je geraspte kaas of zachte geitenkaas toevoegen wanneer de pap nog warm is. Laat de kaas goed smelten, zodat je de kaas goed kan verdelen door de pap. Als je het lekker vindt, kun je ook pesto, tomatensaus of mosterd toevoegen.


Je kunt ongeklopte slagroom of een klontje boter aan de pap toevoegen om de maaltijd meer energie te laten bevatten.


Let op dat de portie pap die je eet niet te groot is. Pap kan zwaar vallen en een lange tijd een vol gevoel geven. Neem liever een kleinere portie.


Behalve pap kan je ook een hartige groente-smoothie drinken. Deze kun je in veel supermarkten vinden in het kant-en-klaar vak bij de koelverse dranken.

Warme maaltijd

Bereid de verschillende onderdelen van de warme maaltijd apart zoals je gewend bent. Maal ze vervolgens los van elkaar fijn. Gebruik hiervoor bij voorkeur een staafmixer, keukenmachine of een passeerzeef (passe-vite). Als je een blender gebruikt, is vaak veel vocht nodig om de voeding fijn te maken. Hierdoor kan je voeding te vloeibaar worden.


Vlees, vis, kip of vleesvervanger: Kies zachtere vleessoorten zoals gehakt en zacht gestoofd vlees. Varkensvlees is vaak wat vetter en kan smeuïger klaargemaakt worden dan rundvlees. Vis kan goed gestoofd en gestoomd worden en is dan zacht van structuur. Let op dat de vis vrij is van graatjes. Kies bij kip voor kippendij of -poot. Deze zijn wat vetter en daardoor wat smeuïger. Kipfilet is snel erg droog. Maak vlees, vis of kip fijn met een staafmixer of keukenmachine. Je kunt jus, bouillon of een andere hartige saus toevoegen om het smeuïg te maken. Gebruik eventueel een gebonden saus om een (fijne) ragout te maken.


Groenten: Kook de groenten zacht en maal ze zo nodig fijn met een staafmixer of keukenmachine. Je kunt groentebouillon, crème fraîche of room toevoegen om de groenten smeuïger te maken.


Aardappelen, rijst, pasta: Aardappelen kun je heel goed fijn maken. Kies een kruimige aardappel en kook deze zacht. Met een stamper, passeerzeef (passe-vite) of een aardappelpers kun je de aardappelen vervolgens fijnmalen. Een staafmixer of keukenmachine zijn hiervoor niet geschikt. Rijst en pasta kun je beter niet fijnmalen. Door een saus aan rijst of pasta toe te voegen zijn ze vaak al wel smeuïg genoeg.


Soep: Soep uit blik bevat vaak weinig energie en weinig goede voedingsstoffen. Voeg voedingsstoffen toe aan je soep met een goede vulling. Voeg bijvoorbeeld bonen, kikkererwten of pasta toe en pureer daarna de soep.


Wanneer je te moe bent om te koken is het mogelijk om maaltijden thuis te laten bezorgen die voldoen aan jouw voedingseisen/-wensen. Ook kun je zelf maaltijden voor meerdere dagen klaar (laten) maken en vervolgens invriezen. Lees hier meer voedingstips bij boodschappen doen en maaltijden bereiden.

Tussendoortjes

Als tussendoortje kun je allerlei producten kiezen, zowel zoet als hartig en zowel zelfgemaakt als kant-en-klaar.


Zoet: Probeer verschillende zoete volle zuivelproducten (zonder stukjes), zoals yoghurt, kwark, gepureerd fruit, knijpfruit, baby-/kleuter fruithapjes. Yoghurt uit knijpzakjes is minder geschikt, omdat deze (harde) stukjes kan bevatten. Let er op dat je een variant kiest zonder toegevoegde pitten. In de supermarkt vind je bij de verse zuivel ook steeds meer zogeheten protein- of eiwitdrankjes. Deze kun je ook als tussendoortje proberen.


Hartig: Probeer salades zoals huzarenslaatje, eiersalade, krabsalade, kip-kerriesalade en kipsaté salade. Meestal is de structuur van salades al zacht genoeg. Eventueel kun je mayonaise, crème fraîche, room of een olie toevoegen om het geheel wat smeuïger te maken. Tonijnsalade en hummus zijn vaak al fijn en zonder stukjes. Groentesalades (selderij, farmer, komkommer, etc.) bevatten rauwe groenten, waardoor er ook na het fijnmalen harde stukjes in zullen blijven zitten.

Diëtist

Ben je onbedoeld afgevallen en blijf je ondanks deze aanpassingen aan je voeding afvallen, maak dan een afspraak met een diëtist.


Een samenwerking tussen