Voedingstips bij een ileostoma

Voldoende vocht bij een ileostoma komt neer op 2-2,5 liter vocht per dag. Dit zijn ongeveer 12 glazen. Alle soorten dranken tellen mee, zoals water, koffie, thee, limonade, bouillon, yoghurtdrink en melk. In het begin kan het lastig zijn om veel te drinken, omdat je misschien niet altijd dorst hebt. Probeer daarom op verschillende momenten van de dag te drinken. Je kunt ook een paar dagen turven hoeveel je drinkt.

Aan de kleur en hoeveelheid van je urine kun je zien of je genoeg drinkt: als je weinig plast (normaal gesproken plassen we per 24 uur zes á zeven keer) en je urine donker van kleur is, dan drink je te weinig.

Strooi zout over je eten. Ook kun je milde kruidenmengsels of sauzen met toegevoegd zout bij je warme maaltijd gebruiken.

Producten die veel zout bevatten zijn brood, vlees, vleeswaren en kaas. Ook zit er veel zout in soepen, bouillon, tomatenketchup, ketjap, maggi, haring of chips.

Let op: Neem bij diarree, braken, veel zweten, koorts of warm weer extra vocht en zout. Dit kun je doen door isotone sportdrank of ORS (oral hydratation solution, een mengsel van zouten en suiker wat je oplost in water) te drinken. Een ORS kun je bij de drogist of apotheek kopen.

Als je tijdens het eten en drinken lucht inslikt, kan er gas in je darmen komen. Gas in de darmen is normaal, maar kan bij een ileostoma vervelend zijn. Door rustig te eten slik je minder lucht in en is er minder kans op extra gasvorming. Ook is het beter om niet te praten tijdens het eten en niet door een rietje te drinken.

Om te zorgen voor een goede ontlasting, is het belangrijk om het eten en drinken goed over de dag te verdelen. Eet drie hoofdmaaltijden verdeeld over de dag (ochtend, middag en avond) en neem 2-3 tussendoortjes. Verdeel ook het drinken goed over de dag.

Er zijn producten die extra gasvorming kunnen veroorzaken zoals peulvruchten, koolsoorten, spruiten, paprika, uien, knoflook, prei, dranken met prik en bier. Niet iedereen heeft hier last van. Test zelf wat bij jou goed gaat.

Er zijn bepaalde producten die je ontlasting een andere kleur kunnen geven. Zo kleurt spinazie de ontlasting donker, bieten de ontlasting rood en geven ijzersupplementen de ontlasting een zwarte kleur.

Ook kan ontlasting een sterke geur krijgen door bepaalde producten. Dit kan gebeuren bij peulvruchten, koolsoorten, eieren, uien, knoflook, prei en vis. Je kunt het beste zelf uitproberen of dit ook bij jou het geval is en of je het vervelend vindt.

Soms wordt het advies gegeven om twee tot drie weken na de operatie uit voorzorg producten die verstopping kunnen geven te vermijden. Dit wordt geadviseerd vanwege de eventuele zwelling van de buik door de operatie.

Wanneer de zwelling is verminderd kun je meestal alle producten gewoon weer eten. Door goed te kauwen tijdens het eten en het eten klein te snijden, verklein je de kans op verstopping.

In verband met verstopping, let op met:

• Vezelige groenten, zoals asperges, bleekselderij, champignons, maïs, zuurkool en grove rauwkost (zoals knolselderij en wortel).
• Noten, pinda’s, zaden, pitten en amandelspijs.
• Taai en draderig vlees.
• Citrusfruit (mandarijn, sinaasappel of grapefruit), verse ananas.
• Gedroogde vruchten zoals dadels, vijgen, pruimen en kokosproducten.

Er zijn producten die de darm meer kunnen prikkelen dan andere. Sommige mensen hebben bijvoorbeeld last van dranken met prik, sterke koffie of alcohol, maar anderen hebben dit weer niet. Ook kan een grote maaltijd klachten veroorzaken en is het beter om vaker kleinere hoeveelheden te eten. Je kunt zelf uitproberen wat voor jou het best werkt.

Dit artikel is bijgewerkt in oktober 2023.

• Ten Have, H. et al(2022). Handboek Voeding bij Kanker. (3e editie) Utrecht, De Tijdstroom.