Sondevoeding is vloeibare voeding die via een slangetje direct in de maag of in de darm komt. In sondevoeding zitten alle voedingsstoffen die je dagelijks nodig hebt.
Mensen krijgen om verschillende redenen sondevoeding. Soms lukt het niet om goed te eten. Je kunt bijvoorbeeld erg ziek of misselijk zijn. Soms mag je (tijdelijk) niet eten en drinken, bijvoorbeeld als slikken niet veilig is omdat je je verslikt.
Als je niet goed kunt eten, krijg je te weinig voedingstoffen en energie binnen. Daardoor kun je klachten zoals vermoeidheid krijgen. Hierdoor kun je de behandeling mogelijk minder goed aan. Sondevoeding kan er dan voor zorgen dat je toch alle voedingstoffen binnenkrijgt.
Misschien vind je het lastig om met sondevoeding te starten. Maar sondevoeding kan ook een opluchting zijn, omdat het de druk van het eten wegneemt.
Sondevoeding kan op verschillende manieren worden gegeven:
Bij een neusmaagsonde gaat er een slangetje via de neus, keel en slokdarm rechtstreeks naar de maag. Deze sonde moet elke zes weken verwisseld worden. Een neusmaagsonde wordt vaak gekozen als de sondevoeding voor een kortere tijd nodig is.
Soms is het beter dat de sondevoeding rechtstreeks in de darmen komt. Dan gaat het slangetje via de neus, keel, slokdarm en maag rechtstreeks naar de darm. Ook deze sonde moet elke zes weken worden verwisseld.
Bij een PEG-sonde (Percutane Endoscopische Gastrostomie sonde) wordt een slangetje direct via de buikwand op de maag aangesloten. Hiervoor is een kleine operatie nodig. Deze sonde wordt gekozen als een sonde via de neus niet mogelijk is of als je voor lange tijd sondevoeding nodig hebt.
Er zijn veel soorten sondevoeding. De diëtist zal bekijken welke soort voor jou het beste is. Dit is onder andere afhankelijk van je gewicht en hoeveel calorieën en voedingsstoffen je nodig hebt. Omdat de voeding niet in je mond komt, zal je weinig van de voeding proeven. Er zijn daarom geen verschillende smaken.
Sondevoeding wordt vaak in stappen opgebouwd tot de benodigde hoeveelheid is bereikt. Dit is vooral belangrijk als iemand lang niet of te weinig heeft gegeten. Dan is er namelijk risico op het refeeding syndroom. In dat geval wordt er meestal de eerste dagen bloed geprikt om te kunnen bepalen of het lichaam de sondevoeding aan kan.
Wanneer je weer voldoende zelf kan en mag eten, wordt er een afbouwschema gemaakt om weer rustig te wennen aan gewone voeding. Als het mogelijk is, blijf je tijdens de periode van sondevoeding ook drinken of vloeibare voeding nemen en soms ook vaste voeding. Dit zorgt er namelijk voor dat je jouw slikspieren blijft gebruiken. Hierdoor zal het herstel naar gewone voeding beter gaan.
De sondevoeding kan een aantal keren per dag met een spuit in de sonde worden gespoten. Ook kun je porties geven met een pomp. Porties zijn alleen mogelijk als een sonde in de maag ligt.
Daarnaast bestaat er continue toediening. Hierbij krijg je gedurende langere tijd achter elkaar sondevoeding, bijvoorbeeld de hele dag en/of nacht. Een combinatie van zowel portie- als een continue toediening is ook mogelijk.
Sondevoeding wordt bijna altijd gestart in het ziekenhuis. Dit kan zowel tijdens een (dag)opname of op de polikliniek zijn. Er kan na ontslag uit het ziekenhuis thuis worden doorgegaan met de sondevoeding. In de meeste gevallen wordt de thuiszorg ingeschakeld om te helpen, bijvoorbeeld bij het wisselen van de sonde. Maar vaak kun je dat ook heel goed zelf leren.
Let er goed op dat de sondevoeding niet over datum is. Kant-en-klare flessen of pakken sondevoeding die nog niet geopend zijn kun je het beste op een koele en donkere plek bewaren. Geopende flessen of pakken bewaar je in de koelkast. Deze zijn in de koelkast 24 uur houdbaar.
Om te voorkomen dat de sonde verstopt raakt, is het goed om de sonde voor en na iedere voeding door te spuiten met minimaal 5 ml lauw water. Als je zowel overdag als ’s nachts sondevoeding krijgt, spoel dan in ieder geval één keer per dag de sonde door met minimaal 5 ml lauw water.
Sondevoeding en de materialen die je hierbij nodig hebt, worden vergoed vanuit de basisverzekering. Er kunnen vanuit de zorgverzekering wel bepaalde eisen zijn. De diëtist is daarvan op de hoogte.
